Iedereen weet zo langzamerhand dat ondernemen in China gedegen vooronderzoek vraagt. Het registreren van de merknaam vooraf is noodzakelijk, en ook met het volgen van een zakelijke cultuurtraining komt u goed beslagen ten ijs. Veel aspecten van zakelijke communicatie in China verschillen tenslotte sterk in dit land. Eén van de zaken die men in het vroege stadium vaak achterwege laat is het inhuren van een bekwame tolk. Dat is jammer: juist in het begin wordt de basis gelegd van de relatie met een Chinese zakenpartner. Sterker nog, het gebruik van een tolk is meestal een sluitpost waarvan de waarde vaak wordt onderschat.
Welke stappen horen bij het goed inzetten van een tolk? In dit blog een aantal eerste tips hiervoor.
Taalbeheersing
Van de Chinese zakenmensen die op zakenbezoek naar Nederland komen, is niet bekend welk percentage goed Engels beheerst. Ongetwijfeld neemt het gemiddelde toe. Maar het is gevaarlijk om per definitie aan te nemen dat het niveau adequaat is om zonder tussenkomst van een ervaren tolk de diepte in te gaan. Dit staat los van de culturele waarde en uitstraling die de eigen taal zelf in zich draagt en in de woordkeuze soms voor bizarre misverstanden kan zorgen.
Een bedreven en goed geïnstrueerde tolk weet zijn weg hierin te vinden en kan rimpelingen in de taal glad strijken. Ook aan de Nederlandse kant. Nederland staat weliswaar bekend om haar talige beroepsbevolking, maar regelmatig wordt deze verwachting niet waargemaakt.
Achtergrond en motivatie van gesprek essentieel voor tolk
Voor het slagen van een gesprek is het een belangrijke voorwaarde dat de opdrachtgever belang hecht aan een degelijke briefing vooraf. Tolken die niet vooraf weten wat het doel van een strategische onderhandeling of een zakelijke ontmoeting op bestuursniveau is, kunnen vaak niet anders dan ter plekke letterlijk vertalen. Dit heeft als tot gevolg dat nuances of onderliggende boodschappen niet mee vertaald worden.
Volgens Lianne Baaij, eigenaar van China Access, een bureau dat al jarenlang tolk-en vertaaldiensten aanbiedt, is het “essentieel om de agenda van de opdrachtgever te weten. Zeker bij strategische gesprekken of ingewikkelde onderhandelingen is het belangrijk dat de tolk vooraf goed wordt ingelicht voor wie hij tolkt en waarom.” Baaij is een autochtone Nederlandse die haar opleidingen in Maastricht en Leiden heeft gevolgd. “Niet alleen aAfdwingen van een briefing vooraf is essentieel”, vult Baaij aan, “los van de voorbereiding op het nodige vakjargon is het juist van cruciaal belang dat de intentie van de ontmoeting bekend is, dat helpt de woordkeuze en intonatie te bepalen.”
Tolken zijn meegegroeid in ontwikkeling van bedrijfsleven
Waren ontmoetingen tussen Chinese bezoekers aan ons land aanvankelijk vrij algemeen van aard, tegenwoordig is het gehalte hiervan sterk toegespitst op technische, commerciële en bestuurskundige samenkomsten. De professionele tolk/vertaler is hier in meegegroeid en heeft zich bekwaamd op tal van terreinen voorheen aan hem onbekend. Zo verlangen medische conferenties, juridische studiereizen, symposia over voedingsmiddelen en voedselverwerkende industrieën, maar ook de gerichte handelsbezoeken en talloze matchmaking events waar Chinezen in Nederland – en andersom – aan deelnemen, tolken die mee kunnen komen en mee kunnen denken.
Tolk slaat brug tussen werelden
Met de toenemende interactie tussen zakelijk Nederland en China, zal de tolk een klein maar essentieel radertje blijven: de tolk is in staat een brug te slaan tussen mensen van verschillende culturen. Hoe met hem wordt omgegaan zegt veel over de gebruiker. Goede voorbereiding, overleg en instructies waarborgen een goede samenwerking en een aantrekkelijk schouwspel tussen spreker en tolk. Maar ze staan vooral garant voor de duidelijke en heldere vertolking van de boodschap. De tolk is noch sluitstuk, noch automaat waar je met een druk op de knop zinnen mee kan vertalen.
Bij het inzetten van een tolk spelen nog andere aandachtspunten. Hoe zit het bijvoorbeeld met gebruik van humor of sarcasme? En is een tolk het prijskaartje waard?
Meer over deze en uw eigen vragen hoort u op het seminar “Zakelijk Communicatie in China: een stap verder” op 8 september in WTC The Hague. Tijdens deze middag zal Lianne Baaij de ronde tafel sessie “Taal! Werken met tolk, vertaler en meer” leiden. Ook biedt deze middag sessies over bijvoorbeeld branding, online marketing, storytelling en andere thema’s belangrijk voor een optimale communicatiestrategie voor de Chinese markt.
Dit blog is geschreven door Lilian Kranenburg, voorzitter van China Netwerk Guanxi en eigenaar van adviesbureau ChinaMoves.
